Rast fiskalnog prometa 11 puta veći u Srpskoj nego u FBiH

Rast fiskalnog prometa u devet mjeseci ove godine je 11 puta veći u Republici Srpskoj u odnosu na Federaciju BiH, pokazuju podaci entitetskih poreskih uprava.

Iz Poreske uprave Republike Srpske su za “Nezavisne novine” rekli da je ukupan evidentirani promet preko fiskalnih kasa u Republici Srpskoj u periodu januar – septembar 2025. godine iznosio 14,781 milijardu KM.

“U istom periodu prethodne 2024. godine ukupan promet iznosio je 8,564 milijarde maraka, što predstavlja povećanje evidentiranog prometa od 73 procenta. Najveći promet preko fiskalnih kasa u Republici Srpskoj u periodu januar – septembar 2025. godine evidentiran je u Banjaluci, kao najvećoj lokalnoj zajednici u Srpskoj”, kazali su iz Poreske uprave RS.

Ovo znači da je u Republici Srpskoj za godinu dana promet preko fiskalnih kasa povećan za 6,217 milijardi KM.

Sa druge strane, iz Poreske uprave FBiH naveli su da je u periodu januar – septembar 2025. godine evidentiran ukupni promet u iznosu od 53.786.672.442 KM.

“Ovo je povećanje od 3.102.944.168 KM, odnosno 6,12%, u odnosu na isti period 2024. godine, kada je ukupni promet iznosio 50.683.728.274 KM”, piše u saopštenju Poreske uprave Federacije BiH.

Jedan od razloga rasta prometa preko fiskalnih kasa su sigurno poskupljenja, ali to bi moralo uticati na oba entiteta, a ne praviti ovako drastičnu razliku u rastu.

Ono što se nameće kao jedno od logičnih rješenja je neradna nedjelja, koja je u Federaciji BiH uvedena krajem prethodne godine, što je sigurno dovelo do toga da je stanovništvo nedjeljom kupovalo u Republici Srpskoj.

Takođe, novi sistem fiskalizacije u Republici Srpskoj koji je zaživio tokom prošle godine, a koji promet robe i usluga evidentira u realnom vremenu i kojim se podaci direktno šalju Poreskoj upravi RS, možda je uticao na razliku između dva entiteta.

Admir Čavalić, ekonomista i predsjednik Odbora za ekonomsku i finansijsku politiku Predstavničkog doma Parlamenta FBiH, istakao je za “Nezavisne novine” da je evidentno da se u Republici Srpskoj desio izuzetno značajan rast fiskalnog prometa.

“U komparaciji sa Federacijom BiH je oko 10 puta veći rast fiskalnog prometa. Razumijevajući da je riječ o jedinstvenom ekonomskom prostoru BiH, ovo jeste iznenađujuće i bilo bi dobro da se u narednim mjesecima analiziraju uzroci navedenog. Vjerovatno je da su lokalni eksperimenti zabrane rada na jedan dan u FBiH, izuzev Orašja, doprinijeli navedenom, ali treba tražiti i druge razloge, na primjer, da li je došlo do značajnog unapređenja fiskalne discipline u RS, te da li je došlo do nekih drugih privrednih poremećaja u FBiH”, objašnjava Čavalić.

Prema njegovim riječima, da je razlika manja, to bi se ignorisalo.

“Međutim, ako se pogleda da je rast fiskalnog prometa od januara do septembra u FBiH bio oko šest odsto, a u RS u istom periodu preko 70 odsto, to se ne može ignorisati. Bilo bi zanimljivo dobiti detaljnije podatke Poreskih uprava na način da se prate trendovi u gradovima, opštinama koji su bliži entitetskim linijama, kao na primjer, taj da Orašje koje je jedino izuzeto u FBiH od neradne nedjelje, ostvaruje rekorde u rastu”, istakao je Čavalić.

Dodao je da bi bilo interesantno ispratiti da li je možda došlo do promjene u metodologiji ili nekom drugom načinu evidentiranja i praćenja rasta preko fiskalnog prometa u Republici Srpskoj.