Otvorena izložba povodom 150 godina Nevesinjske puške

Povod za izložbu je 150 godina od ustanka Nevesinjska puška i početka ratova za oslobođenje i ujedinjenje, te izbijanja Velike istočne krize.

Ministar za naučnotehnološki razvoj i visoko obrazovanje Srpske Željko Budimir rekao je da je ovo važan događaj na banjalučkom Univerzitetu, citirajući velikana srpske istorijografije Milorada Ekmečića prema kojem je Nevesinjki ustanak podignut sa ciljem oslobođenja i ujedinjenja, te rješavanja srpskog nacionanog pitanja.

Budimir je naveo da zbog igara tadašnjih velikih sila Nevesinjski ustanak nije doveo do svog cilja iako su u njega bile uključena dvije srpske kneževine – Srbija i Crna Gora.

"Važno se prisjećati tog događaja radi poznavanja istorije, jer se stvari na Balkanu ciklično ponavljaju i u 21. vijeku, kao da živimo u Velikoj istočnoj krizi koja je bila sedamdesetih i osamdesetih godina 19. vijeka", rekao je novinarima Budimir, koji je prisustvovao otvaranju izložbe.

Jedan od autora izložbe, profesor istorije na Filozofskom fakultetu Borivoje Milošević rekao je da postavku čine izbor fotografskog i dokumenatrnog materijala onovremene štampe i periodike, kojom se široj javnosti nastoji predstaviti i očuvati uspomena na jedan od krucijalnih istorijskih događaja nacionalne istorije 19. vijeka.

"Nevesinjska puška je mnogo više od jednog lokalnog srpskog ustanka. To je, zapravo, prekretnica u srpskoj istoriji gledano iz ugla Srba koji žive u BiH, kao i u Srbiji i Crnoj Gori, a predstvaljeni su događaji koji su bili jedan od prioriteta tadašnje evropske diplomatije", istakao je Milošević.

Drugi autor izložbe, docent na Katedri za istoriju Radovan Subić naveo je da Velika istočna kriza označava i ono što se u istoriji zove početak doba velikih imperija, ili imeprijalna epoha, koja počinje u Hercegovini i koja dovodi do ratnog sukoba na Balkanu i stavranja nezavisnih država.

"Sam kraj te krize, kao i te imperijalne epohe, opet je vezan za ove prostore, odnosno vezan je za Sarajevski atentat /1914/, kojim počinje nova epoha, a u kojoj je srpski narod, kao i uvijek, bio na pravoj starni", istakao je Subić.

Izložba, koja je realizovana pod pokrviteljstvom Kabineta predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika, prva je faza projekta Udruženja istoričara Republike Srpske, koji će krajem maja biti nastavljen naučnim skupom o temi izložbe.