Skriveni gubitak čula mirisa nakon kovid-19 infekcije kod miliona ljudi

Velika studija otkriva da bi uticaj kovida-19 na čulo mirisa mogao biti rasprostranjeniji i dugotrajniji nego što se uglavnom smatra.

Čak i pacijenti bez primjetnih simptoma često ostvaruju loše rezultate na testovima za miris, što povećava bezbjednosne i zdravstvene brige.

Pošto gubitak čula mirisa može ukazivati na ozbiljnije neurološke probleme, stručnjaci pozivaju na redovno testiranje i proučavanje novih tretmana.

Kovid-19 je ostavio mnoge ljude sa skrivenim, dugotrajnim poremećajima čula mirisa, čak i ako oni to ne primjećuju. Naučnici upozoravaju da bi to moglo uticati na bezbjednost, mentalno zdravlje i ukazivati na buduće neurološke rizike.

Ljudi koji misle da je njihovo čulo mirisa oslabilo nakon kovida su verovatno u pravu, kaže nova studija koja je koristila objektivni test sa 40 mirisa. Čak i oni koji ne primjećuju nikakve olfaktorne probleme mogu imati oštećenja.

Pod vođstvom istraživačkog programa RECOVER Nacionalnih instituta za zdravlje i njegovog Kliničkog naučnog centra u Zdravstvenom sistemu Lengon na Njujorškom univerzitetu, istraživači širom Sjedinjenih Država ispitivali su vezu između korona virusa koji uzrokuje kovid-19 i hiposmije – redukovane sposobnosti čula mirisa.

Rezultati su pokazali da je 80% učesnika koji su prijavili promjenu u svojoj sposobnosti čula mirisa nakon kovida postigli slab učinak u kliničkom testu detekcije mirisa, urađenom oko dve godine kasnije. Od ove grupe, 23% je imalo teška oštećenja ili potpuno izgubilo čulo mirisa. Štaviše, abnormalno slab učinak na testu ostvarilo je i 66% inficiranih učesnika koji nisu primijetili nikakve probleme sa čulom mirisa.

– Naši rezultati potvrđuju da oni sa istorijom kovida mogu biti naročito u opasnosti od slabljenja čula mirisa, problema koji već nije dovoljno prepoznat u generalnoj populaciji – kažu naučnici, dodajući da je 60% neinficiranih učesnika koji nisu prijavili olfaktorne probleme takođe imalo loš učinak prilikom kliničke evaluacije.

Hiposmija se odavno povezuje sa gubitkom težine, redukovanim kvalitetom života i depresijom, pored drugih stanja. Ljudi sa oslabljenim čulom mirisa mogu imati probleme i sa detekcijom opasnosti kao što su pokvarena hrana, curenje gasa i dim. Osim toga, naučnici su označili disfunkciju čula mirisa kao rani znak izvjesnih neurodegenerativnih poremećaja poput Parkinsonove i Alchajmerove bolesti, koje mogu uticati na oblast mozga zaduženu za procesuiranje mirisa.

Iako je ranije istraživanje identifikovalo hiposmiju kao simptom infekcije korona virusom, većina tih studija se oslanjala na procjene od samih pacijenata. Takva subjektivna mjerenja nisu uvijek pouzdana i ne mogu uspješno pratiti ozbiljnost i postojanost problema.

Nova studija koja je obuhvatila 3.535 muškaraca i žena je dosad najveće istraživanje gubitka sposobnosti mirisa nakon kovida-19 putem nekog formalnog testa, kažu autori.

Istraživači su ocijenili hiljade Amerikanaca koji su učestvovali u programu RECOVER, čiji cilj je bilo otkrivanje dugoročnih zdravstvenih efekata korona virusa. Ljudi sa i bez istorije kovida ispunjavali su upitnike o svojim simptomima svakih 90 dana od oktobra 2021. do juna 2025. Radi mjerenja olfaktorne funkcije, upotrebljen je klinički instrument – test Pensilvanijskog univerziteta za identifikaciju mirisa (UPSIT): od učesnika je zatraženo da identifikuju 40 mirisa birajući odgovarajuću opciju između više ponuđenih odgovora.

– Rezultati sugerišu da bi ljekari trebalo da uzmu u obzir provjeru sposobnosti mirisa kao rutinski dio postkovid njege. Iako pacijenti možda neće odmah primjetiti, oslabljeno čulo mirisa može imati veliki uticaj na njihovo mentalno i fizičko blagostanje – kažu naučnici.

Eksperti ispituju načine obnove sposobnosti mirisa nakon kovida, npr. pomoću vitamina A i olfaktornog treninga da bi se ponovo uspostavilo reagovanje mozga na mirise. Bolje razumijevanje kako korona virus utiče na senzorne i kognitivne sisteme mozga može doprinijeti usavršavanju ovih terapija, dodaju istraživači, piše Telegraf.

Autori studije ističu da nisu direktno procenjivali gubitak čula ukusa, koji često prati probleme sa mirisom. Osim toga, moguće je da su neki neinficirani učesnici pogrešno klasifikovani zbog nedostatka univerzalnog testiranja na virus. To može pomoći da se objasni iznenađujuće visoka stopa hiposmije kod onih bez istorije kovida.