Manastir Miloševac, simbol vaskrsenja Potkozarja i ukras Prijedora

Podno Kozare, na ulazu u Prijedor, na davnom predanju iz temelja podignut je manastir Miloševac. Njegov pomen sačuvan je u knjigama još iz 17. vijeka, a kroz narodna predanja sačuvan je od zaborava. Graditeljskim poletom episkopa banjalučkog Jefrema, uz učešće žitelja potkozarskog kraja, izgrađen je najveći i jedan od najljepših hramova Eparhije banjalučke, ali i cijele Srpske pravoslavne crkve.

Prošle godine u ovoj svetinji upaljeno je i kandilo monaškog života nakon više vijekova i obnovljen bogoslužbeni život. Tako je udahnut život i manastiru, ali i čitavom Prijedoru i Potkozarju. U manastiru se trenutno podviza trojica monaha, a nastojatelj je vikar episkop banjalučkog Jefrema episkop marčanski Sava. Tako je ova obnovljena svetinja za kratko vrijeme postala i sjedište zamjenika episkopa banjalučkog, piše Kompasinfo.

Prvu liturgiju u manastirskoj crkvi služili su Njegova svetost patrijarh Porfirije i Njegovo preosveštenstvo episkop banjalučki Jefrem 23. oktobra 2021. godine.

Manastirski kompleks

Do manastira se dolazi veoma pristupačnim putem. Iz pravca Banjaluke dolazi se magistralnim putem, a na samom ulazu u Prijedor sa desne strane skreće se za manastir. Veoma je blizu glavne ulice i izgrađen je u pretežno naseljenom mjestu. Odmah po dolasku, sa malog uzvišenja pruža se predivan pogled na manastir koji svojom visinom iz ušuškane doline „para oblake“. Već prvi prizori ostavljaju vas bez daha.

Sam manastirski kompleks čini velika crkva posvećena Pokrovu Presvete Bogorodice, te zimska crkva posvećena Vaznesenju Gospodnjem i konak. Manastirski hram najveći je u Eparhiji, ali i jedan od najvećih u Srpskoj Crkvi. Objekat je dimenzija 28h18metara i rađen je u vizantijskom stilu.

Radovi na unutrašnjosti Hrama trebali bi početi ove godine, a pred bratijom i neimarima predstoji veliki posao.

Istorija manastira

Utvrđeno je, da je ova manastirska crkva korištena u kasnom srednjem vijeku. Prema navodima u staroj crkvenoj dokumentaciji, manastir Miloševac nalazio se u blizini rječice Miloševice u naselju Čirkin Polje (u narodu poznato kao i kaluđersko polje), na mjestu pod nazivom Crkvina.

Manastir je stradao, kao i ostali na ovom području, tokom austrijsko-turskog rata 1683-1699. godine. Postoji istorijski podatak vezan za 1690. kada se pominju proiguman Aksentije Miloševac i jeromonah Timotije Miloševac koji su najvjerovatnije bili monasi iz manastira Miloševac. Prema narodnom vjerovanju u ovom kraju, Crkva Rođenja Presvete Bogorodice na Pašincu izgrađena je 1890. od kamena porušenog manastira Miloševac.

Na mjestu porušenog manastira razvilo se groblje. U Šematizmu Mitropolije Dabrobosanske za 1884, 1885 i 1886 se kaže: da pored Prijedora postoji jedan manastir na ravnici obrasloj šumom, dok šematizam Mitropolije banjalučko-bihaćke iz 1901 navodi: da pored Prijedora postoji jedan manastir gdje se razvilo groblje. Na ovom mjestu se i danas vrše sahrane. Često se prilikom iskopavanja grobnica nailazilo na opeku, kamen pa čak i na ostatke temelja.

Obnova

Avgusta 2018. započeta je obnova manastira na inicijativu Episkopa banjalučkog Jefrema, a 18. novembra iste godine su osvećeni temelji. Novi manastir se nalazi u neposrednoj blizini starog. Objekat je dimenzija 28h18metara i rađen je u vizantijskom stilu. Njegova svetost patrijarh srpski g. Irinej posjetio je temelje hrama 5. maja 2019.

Tokom 2020. izgrađena je manastirska crkva bez kupole sa zvonicima. Osveštana su četiri zvona i jedanaest krstova, kao i temelji manastirskog konaka.

Dana 14. oktobra 2023. godine manastir je proslavio svoju krsnu slavu, te je isti nastanjen sa monasima iz manastira Osovice iz Srpca, dok je vladika banjalučki kao nastojatelja manastira imenovao svog vikarnog vladiku Savu Bundala, episkopa marčanskog.