Kriza identiteta izjeda bošnjačke elite

Bošnjačke političke elite danas, bez stida, prisvajaju tuđe praznike, što svaki put iznova potvrđuje tezu o krizi identiteta, a klasičan primjer je obilježavanja 25. novembra kao dana državnosti BiH, s ciljem da taj datum, kao praznik, nametnu i cijeloj zemlji.

Poručili su to juče zvaničnici Republike Srpske i istoričari reagujući na to da se u FBiH, i to samo u dijelovima gdje su većinski Bošnjaci, slavi i danas 25. novembar kao takozvani "dan državnosti BiH", u znak sjećanja na prvo zasjedanje Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja BiH (ZAVNOBiH) tog datuma 1943. godine u Mrkonjić Gradu.

Takozvani dan državnosti BiH, uz Republiku Srpsku, ne obilježavaju na taj način ni u onim dijelovima Federacije gdje su Hrvati većina.

Istoričar Predrag Lozo kaže da 25. novembar u FBiH slave nasljednici snaga koje su najmanje učestvovale u narodnooslobodilačkoj borbi.

- To prisvajanje tuđih praznika, koji nemaju mnogo veze sa istorijskim činjenicama, nije ništa novo, ali pokazuje krizu identiteta, prije svega, političkih elita u Federaciji i vještačko proizvođenje kontinuiteta i smislenosti. To je klasičan primjer zloupotrebe istorijskih događaja za sadašnje političke funkcije – rekao je Lozo za "Glas Srpske".

Te elite su, podsjetio je, dovodile islamske ratnike – mudžahedine da ratuju u takozvanoj Armiji BiH.

- Oni se danas pozivaju na građansku BiH i prizivaju odluke ZAVNOBiH-a koje su, u suštini, bile odluke jednakosti Srba, Hrvata i Muslimana koji tada još nisu bili priznati kao narod za vrijeme i u kontekstu Drugog svjetskog rata i stvaranja socijalističke Jugoslavije. U isto vrijeme se praznuje ZAVNOBiH, a tekovine AVNOJ-a, stvaranje jugoslovenske države u kojoj je BiH bila republika, se ne praznuju. To je znak izbirljivosti. U nedostatku suštinskih, prisvajaju događaje bez konteksta koji bi potvrdili ono što žele da reprezentuju - rekao je Lozo.

Na pitanje da li bi, s druge strane, ako se pogledaju ondašnji stavovi koji se tiču ravnopravnosti, zapravo Srbi imali razlog da obilježavaju 25. novembar, Lozo je podsjetio da je najveći broj boraca narodnooslobodilačke borbe na području nekadašnje NDH i bivše Jugoslavije iznio upravo srpski narod.

- Donio je slobodu i ostalim narodima i bio najveća žrtva i najveći borac tokom antifašističke borbe i kroz antifašističke pokrete. Praznovanje ZAVNOBiH-a bez AVNOJ-a i bez postojanja Jugoslavije i te kako gubi smisao, jer tadašnja republika BiH koja je stvorena nije postojala bez konteksta Jugoslavije. Ako smo spremni da prenosimo sve datume iz bivše države, kao što su dani pojedinih republika, dan državnosti, 29. novembar, dan borca 4. jul, trebalo bi da praznujemo i ZAVNOBiH – istakao je Lozo.

Pravo Srpske je, dodao je, da na osnovu istorijskih činjenica izabere datume koji se odnose na dubinski identitet.

- Mi smo odredili praznike koje praznujemo, a naravno da ima i elemenata, prije svega, antifašističke borbe i borbe zalaganja za konstitutivnost i ravnopravnost naroda koji bi odgovarali srpskom narodu. Zahvaljujući bogatoj i dugoj istoriji ima niz praznika koji su veći prioriteti. To su, između ostalih, ulazak srpske vojske u Banjaluku i oslobođenje Srba nakon vjekovnog ropstva 1918. godine, ali i periodi poput Vidovdana, Svetog Save i drugih, jer smo narod dubokih istorijskih tradicija. Odlučeno je da praznujemo 9. januar i dan Dejtona i nemamo potrebe da izvlačimo te vještačke kontinuitete kakav je jedan 25. novembar da bi se pozivali na Jugoslaviju koje nema, ali treba da poštujemo tradiciju antifašističke borbe srpskog naroda za oslobođenje i ujedinjenje, pa i u okviru partizanskog pokreta - zaključio je Lozo.

Premijer Savo Minić poručio je da Republika Srpska nijedan svoj praznik ne prenosi u FBiH, a da oni koji namjeravaju da 25. novembar proslavljaju na teritoriji Srpske samo provociraju. Lider SNSD-a Milorad Dodik je istakao da lažnu priču o 25. novembru samo mogu da forsiraju nedovršeni politički projekti kakav je bošnjačko-muslimanski u Sarajevu.

- Pokušaj da se to nametne kao praznik svih govori o aspiracijama koje muslimani imaju u BiH i ne odustaju od takvog oblika nametanja. Oni bi da nameću neke svoje praznike, a ukidaju naše. Nije im gadljivo da ukidaju 9. januar i kao navodno zabranjuju Republici Srpskoj da to obilježava, ali bi Srpskoj nametnuli taj svoj sramni, nedogovoreni datum koji hrani njihove podaničke sujete - poručio je Dodik za Srnu.

Stav SUBNOR-a

Predsjednik SUBNOR-a Republike Srpske Slobodan Šobić izjavio je da je 25. novembar 1943. godine dan Prvog zasjedanja ZAVNOBiH-a u Mrkonjić Gradu i ništa više "jer to nije bila vlast".

- Ako će naše komšije u FBiH slaviti taj dan kao takozvani dan državnosti BiH, one koja je nekad bila, onda bi trebalo da se priklone Drugom zasjedanju ZAVNOBiH-a iz 1944. u Sanskom Mostu. Međutim, ova današnja organizacija koja se zove FBiH ukinula je i taj datum. I sada hoće kontinuitet sa 25. novembrom 1943 - naveo je Šobić i dodao da ni SUBNOR Republike Srpske ne obilježava 25. novembar kao "dan državnosti BiH".