Ković: Dejtonski sporazum je donio mir

Prije 30 godina u američkoj bazi Rajt Peterson u Dejtonu parafiran je Opšti okvirni sporazum za mir u BiH. Time je okončan rat u BiH i uspostavljen njen ustavno-pravni poredak. Istoričar Miloš Ković, u Jutarnjem programu RTRS-a, kaže da u vrijeme kada su potpisi, 1995. godine, parafirani, stanje u Beogradu i sa druge strane Drine nije bilo optimistično.

Podsjetio je na progon Srba iz Krajine, napade i brojna iskušenja.

Istako je da je to obilježilo srpski narod, pa je ovaj potpis doživljavan kao iznuđen.

- Ipak ljudi su dobili mir, a i najgori mir je bolji od "najboljeg" rata. Vratili su se životima. Međutim protokom vremena shvaćeno je da je Srpska izborila visok stepen slobode i da se nije ginulo uzalud. Jer Srbi su se borili da ostanu u državi u kojoj su živjeli decenijama ali je izboren srpski entitet, krvlju izboren - rekao je Ković.

Ipak pritisak na Srbe je nastavljen.

- Rušenje Dejtona počelo je neposredno poslije njegovog potpisivanja. Visoki predstavnik je zamišljen kao neka vrsta kolonijalnog upravnika, a "bonska ovlašćenja" su mu dala veliki uticaj. Smijenjeni su mnogi, ukinute 83 nadležnosti Srpske. Visoki predstavnik je uzeo za pravo da mijenja Ustav Srpske i da mijenja demokratski izabrane predstavnike - kaže Ković.

Pedi Ešdaun je posebno ostao zapamćen po oduzimanju nadležnosti koje su bile žile kucavice opstanka srpskog naroda. Ono što je krvlju plaćeno u ratu korak po korak je gubljeno zahvaljujući visokim predstavnicima.

- Danas je već došlo do situacije da Kristijan Šmit, koji nema ovlašćenja, pokušava da smjenjuje izabranog predsjednika i mijenja zakonske akte Srpske i BiH. To je apsurdna situacija koja je dovedena do maksimuma i to je ono protiv čega bi se pobunio svaki razuman čovjek, posebno srpski narod koji bi se borio do posljednjih granica - kaže Ković.

U Republici Srpskoj je danas neradni dan, Federacija BiH ne smatra da je ovaj datum posebno značajan, i to nešto što se moglo očekivati.

- Od početka je jasno da zapadne sile Srpsku doživljavaju kao privremeno rješenje i da srpski narod izgubi slobodu i da bude pretopljen u unitarnu BiH koju srpski narod ne želi. Zato je važna mobilizacija, duhovna, kulturna, politička, s obje strane Drine kako bi se Srpska sačuvala. Srećom, danas imamo i Rusiju i Kinu koje podržavaju Srpsku, a takve snage postoje i u Americi. Bogu hvala stvari se mijenjaju na bolje i potrebno je da budemo mudri i da po strani ostavimo sitne sujete - zaključio je Ković.