Ukrajini prijeti bankrot

Ukrajina se suočava s ozbiljnim rizikom fiskalne krize ukoliko u narednim mjesecima ne bude osigurano obimno spoljno finansiranje. Na to je upozorio AP, čime je dodatni pritisak stavljen na lidere Evropske unije uoči ključnog samita.

Ova procjena zasniva se na projekcijama Međunarodnog monetarnog fonda, koje obuhvataju finansijske potrebe Ukrajine za period od 2026. do 2027. godine.

Razmatranje mjera

Evropski zvaničnici trenutno razmatraju mjere bez presedana kako bi spriječili državnu insolventnost Ukrajine, istovremeno nastojeći očuvati njene ratne kapacitete.

Prema podacima MMF-a koje je 17. decembra 2025. prenio Asosijejted pres, Ukrajini će tokom 2026. i 2027. biti potrebno približno 137 milijardi evra spoljnog finansiranja.

Ta sredstva namijenjena su pokrivanju budžetskih deficita, vojnih rashoda te očuvanju osnovne ekonomske stabilnosti u uslovima trajanja rata.

Zvaničnici upozoravaju da bi, bez čvrstih finansijskih obaveza najkasnije do proljeća 2026. godine, Ukrajina mogla doći u situaciju da ne bude u mogućnosti isplaćivati plate vojnicima i državnim službenicima, penzije, niti osigurati funkcioniranje ključnih javnih usluga.

Upravo taj scenario, a ne trenutno neizmirivanje dugova, naveo je AP da Ukrajinu opiše kao zemlju „na rubu bankrota“.

Od početka ruske operacije, ukrajinska ekonomija je izbjegla potpuni slom, bilježeći umjeren rast bruto domaćeg proizvoda od oko tri do pet posto tokom 2023. i 2024. godine.

Ipak, takva otpornost prikriva snažnu zavisnost od međunarodne pomoći. Domaći prihodi uglavnom se koriste za finansiranje odbrane, dok se civilna potrošnja gotovo u potpunosti oslanja na vanjsku podršku.

Za 2025. godinu procjenjuje se da će budžetski deficit iznositi oko 19 do 20 odsto BDP-a.

Za tu godinu već je osigurano približno 38 do 39 milijardi dolara stranog finansiranja, uključujući pomoć EU kroz Instrument za Ukrajinu, kao i prihode ostvarene od dobiti zamrznute ruske imovine.

Međutim, izazovi postaju znatno veći u periodu 2026–2027, kada se očekuje nastavak visokih vojnih izdataka, uz istovremeni rast troškova obnove zemlje.

Zvaničnici EU procjenjuju da bi Unija trebala pokriti oko dvije trećine ukupnog finansijskog jaza od 137 milijardi evra, odnosno približno 90 milijardi, dok bi ostatak mogao doći od Sjedinjenih Američkih Država, MMF-a i drugih partnera iz grupe G7.

Takva očekivanja dodatno opterećuju Brisel u trenutku sve izraženijih političkih nesuglasica unutar Unije.

Među opcijama o kojima će se raspravljati na samitu EU 18. i 19. decembra nalazi se i tzv. „zajam za reparacije“, koji bi bio osiguran zamrznutom imovinom ruske centralne banke.

U Evropi je zamrznuto između 210 i 300 milijardi evra takve imovine, najvećim dijelom u finansijskoj instituciji Euroklir u Belgiji. Kao alternativno rješenje razmatra se i zajedničko zaduživanje EU radi prikupljanja sredstava na međunarodnim tržištima kapitala.